Ηλεκτρονικό Σημειωματάριο: Φαντάσου να ήσουν το μωρό στην οικογένεια μιας όρκας... (βιβλίο κατάλληλο για παιδιά και εκπαιδευτικούς)

Granny's Clan: A Tale of Wild Orcas, ένα επιστημονικό παραμύθι

Φαντάσου να ήσουν το μωρό στην οικογένεια μιας όρκας που κολυμπάει στους απέραντους μεγάλους ωκεανούς... Θα ζούσες με τα ξαδέρφια και την σχεδόν εκατοχρονίτισσα γιαγιά σου, την καθοδηγήτρια της ομάδας που αγαπάει όλα τα παιδιά και προσπαθεί να τους διδάξει την αξία της φιλίας και της συνεργασίας, και να τους δώσει τα εφόδια που χρειάζονται στο δύσκολο ταξίδι της επιβίωσης...

Η Dr. Sally Hodson είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός. Έχει σπουδάσει Περιβαλλοντικές Επιστήμες και Συμπεριφορά Ζώων στο Πανεπιστήμιο του Colorado και, με το βιβλίο της "Granny's Clan: A Tale of Wild Orcas", συνδιάζοντας την επιστήμη με το παραμύθι, προσπαθεί να μυήσει τα παιδιά στην περίπλοκη κοινωνική ζωή και την ηθολογία της όρκας, αυτού του τόσο εξελιγμένου μεγάλου δελφινιού που διασχίζει τις θάλασσες με μοναδικό του εχθρό τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του. Γιατί τα κητώδη έχουν τόσο πολύ λίπος; Πώς συνεννούνται μεταξύ τους; Τι σημαίνει ηχοεντοπισμός; Πώς καταφέρνουν να κρατούν την αναπνοή τους όταν καταδύονται στα βαθιά; Τι είναι ο φυσητήρας (blowhole);

Στα περισσότερα θηλαστικά η διάρκεια της ζωής ταυτίζεται με την διάρκεια της αναπαραγωγικής δυνατότητας. Που σημαίνει ότι, όσο ζουν, έχουν την δυνατότητα να τεκνοποιήσουν ή, με άλλα λόγια, ότι το τέλος της αναπαραγωγικής δυνατότητας συμπίπτει με το τέλος της ζωής. Στις γυναίκες δεν συμβαίνει αυτό. Η εμμηνόπαυση είναι το τέλος μόνον της αναπαραγωγικής ζωής. Οι ωοθήκες σταματούν την κυκλική τους λειτουργία, η ωοθηλακιορρηξία δεν συμβαίνει πια, τα ωοθυλάκια εξαντλούνται και η δυνατότητα τεκνοποίησης φτάνει στο τέλος της, η ζωή όμως συνεχίζεται για πολλά χρόνια και πέρα από αυτό το οριακό σημείο.

Ο άνθρωπος όμως δεν είναι η μόνη εξαίρεση σ' αυτόν τον κανόνα. Στο ζωικό βασίλειο, έχουν βρεθεί και άλλα ζώα των οποίων η ζωή παρατείνεται πέρα από την ηλικία αναπαραγωγής, και το φαινόμενο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε είδη που ζουν σε ομάδες με στενούς οικογενειακούς δεσμούς. Τέσσερα από αυτά ανήκουν στα θαλάσσια θηλαστικά και ειδικότερα στα κητώδη. Το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής μετά την εμμηνόπαυση έχει παρατηρηθεί στις όρκες που, μεγαλώνοντας, σταματούν να αναπαράγονται και αναλαμβάνουν τον ρόλο της δασκάλας και της γιαγιάς, εξακολουθώντας να φροντίζουν και να καθοδηγούν τα παιδιά και τα εγγόνια τους.

Η κοινωνική οργάνωση των ειδών που ανήκουν στην μεγάλη οικογένια των δελφινιδών είναι μητριαρχική. Τα θηλυκά έχουν συγκεκριμένους ρόλους στα διάφορα στάδια της ζωής τους, ενώ ο κοινωνικός ρόλος του πατέρα απουσιάζει τελείως. Οι ομάδες αποτελούνται από μητέρες, κόρες και γιούς, γιαγιάδες και εγγόνια, ξαδέλφες και θείες, με δεσμούς που διαρκούν μια ζωή. Φαίνεται ότι ο λόγος για τον οποίον ορισμένα είδη διαθέτουν αυτό το προνόμιο της μακροβιότητας, έχει σχέση με την εξέλιξη που επιτρέπει στα μέλη μιας ομάδας να είναι χρήσιμα ακόμα κι' όταν έχουν πλέον σταματήσει να είναι γόνιμα.

Για τις επιστημονικές έρευνες που μελετούν την εμμηνόπαυση σε σχέση με την κοινωνική ζωή της όρκας διαβάστε περισσότερα εδώ.

Για να δείτε τα περιεχόμενα του βιβλίου, πατήστε εδώ.

Επιλεκτικές αναφορές